Het fluitorkest waar ik dirigent van ben had deze week een studiedag gepland. We hebben een ademcoach uitgenodigd die een workshop kwam geven over ademhaling. ‘Wat zijn je opvattingen over ademhalen?’ was een van haar eerste vragen. Deze groep bestaat uit fluitisten die allemaal al de nodige jaren fluit spelen en een goed niveau hebben bereikt. Er ontstond een mooi gesprek. Een van de opmerkingen die bleef hangen bij mij was: ‘van mijn docent mocht ik mijn ribben absoluut niet bewegen’. Voor deze fluitiste was dat een soort mantra geworden. Ze was ook erg goed geworden in het (bijna) niet bewegen van de ribben.
Tijdens de workshop werd de ademhaling geobserveerd en ontdekt. Vier manieren van ademhaling werden behandeld: via de buik, de ribben, de rug en de borst. Elke manier van ademhalen werd even kort besproken en we kregen oefeningen om ons bewust te worden van deze manieren van ademhalen. Er werden filmpjes getoond van een skelet met bewegend middenrif en we keken naar een filmpje van Maria Callas om te kijken naar de verschillende manieren van ademhalen die zij gebruikte tijdens het zingen.
Wat ik zelf een hele leuke oefening vond was de oefening met de sjaal. Eerst moest je de sjaal om je heen slaan rond je buik. De sjaal moest vervolgens strak aangetrokken worden zonder er een knoop in te leggen. De opdracht was om de lage ademhaling te observeren. Vervolgens moesten we de sjaal om onze ribben heen slaan en ook nu moesten we de sjaal strak aantrekken zonder er een knoop in te leggen. Nu moesten we de beweging van onze ribben observeren.
Door dit observeren werden we ons allemaal veel bewuster van wat er nu eigenlijk allemaal gebeurt tijdens een ademhaling. Heel kort gezegd was de conclusie dat de vier manieren van ademhalen (buik, ribben, rug en borst) moeten samenwerken. Eigenlijk is het niet mogelijk alleen maar de buik te gebruiken omdat het middenrif bijvoorbeeld uitzet naar de zijkanten tijdens een inademing en daardoor vanzelf de ribben naar de zijkanten duwt.
Hoewel het een hele interessante middag was en het heel leuk was om het ademverhaal van een collega te horen, ging ik naar huis met een andere conclusie: buiten alle fijne oefeningen en het interessante verhaal over ademhaling, waren we voornamelijk bezig geweest met bewustwording.
Dat is wat ik mooi vind aan het fluitspel en voor dit magazine heel specifiek, werken met moderne speeltechnieken. Je kunt fluit spelen en precies doen wat je moet doen; toonladders spelen, stukken spelen, een moderne speeltechniek produceren, of wat je ook maar wilt of moet doen. Het wordt zoveel interessanter als je dat allemaal doet met aandacht. Voelen wat er in je lichaam gebeurt, voelen wat een aanpassing voor effect heeft in je lichaam. Waar ontstaat spanning of juist ontspanning als je iets wel of niet doet? Misschien is het wel het erkennen van het feit dat de fluit niet het enige onderdeel van je instrument is, maar dat ook je eigen lichaam een heel belangrijk onderdeel is. Dat is de laag van muziek maken en fluitspelen die het voor mij extra interessant maakt.
