‘Probeer maar eens een hysterisch vibrato uit’, was mijn opdracht. Ik probeerde mijn leerling uit te dagen om een iets minder mechanisch vibrato te maken. ‘Mijn vorige docent zei dat ik deze oefening eerst perfect moest beheersen voordat ik verder kon gaan’, was zijn reactie. Vibrato is een belangrijk onderwerp voor mijn leerling. Al meteen de eerste les wilde hij er alles over weten. Er moest duidelijk eerst iets anders gebeuren voordat ik wat spontaniteit zou kunnen horen.
Het gebeurt natuurlijk vaker. Als leerling volgen we vaak zo precies mogelijk de instructies van onze docenten op. Als docent sta je er soms niet bij stil dat een eerdere instructie een langere uitwerking kan hebben. In het geval van deze leerling moest ik de leerling eerst vertellen dat de vorige oefening geslaagd was, ver genoeg om naar de volgende stap te gaan. De vorige docent kon niet meer vertellen dat de oefening inmiddels ‘perfect’ was, terwijl deze leerling aan het wachten was op bevestiging. Dat moest ik dus eerst doen.
Het gebeurt mij ook. Soms ben ik alweer verder gegaan, denk ik soms niet eens maar aan de opdracht of suggestie die ik eerder heb gegeven. Of soms heb ik iets geschreven en nemen mensen dat heel serieus. We verkondigen natuurlijk allemaal onze eigen waarheid. Als je les neemt, zeker als gevorderde leerling, mag je deze waarheid best betwisten. Zo had ik een blog geschreven over het gebruik van dopjes om de open kleppen dicht te maken. Het gebruik van die dopjes heeft een negatief effect op de klank van een open kleppenfluit, was de strekking van het verhaal. Ik ontmoette een van de lezers van de blog tijdens een fluitfestival. Ze kwam zich bijna verontschuldigen dat ze de doppen toch gebruikt. Ze had het geprobeerd, maar het was te zwaar. Prima natuurlijk! Ik gaf alleen mijn visie en iets ter overweging.
Een andere leerling stimuleerde ik meer te blazen in de fluit en beter te steunen. Het was een zoektocht die een paar jaar in beslag nam. We bereikten zelfs een punt waarop de leerling te goed was geworden in het doorblazen, ze had mijn instructie perfect opgevolgd en het was te krachtig geworden. De leerling was in de war toen ik zei dat ze wat minder mocht doen. Ze had al die tijd gehoord dat ze juist meer moest blazen en nu gaf ik een aanwijzing die daar tegenovergesteld van was.
We begeleiden een proces, dat is een interessante kant van het lesgeven. We vertellen vaak aan de leerling hoe iets moet en leerlingen nemen dat vaak aan als vaste waarheid. Daarbij vergeten we soms dat een proces flexibel is. Een aanwijzing kan voor dat moment goed zijn en voor een ander moment is een andere aanwijzing beter.
Flexibiliteit, luisteren naar wat nodig is, dat is de enige manier 😉